در بسیاری ازجمع های به اصطلاح شیعی ومحب ؛ هر کس نسبت به همسران گناهکار رسول خدا کمترین احترام را بجا اورد، از دوزخیان و منفوران اهل البیت است؛ ودر مقابل هرکسی بیشتر ورکیکتر به انها توهین کند از مقربین اهل البیت شناخته می شود.
حال انکه ایه ی ششم سوره احزاب برخلاف این پندار ؛ همسران رسول خدا را در حکم مادران میداند و بیانگر انست که احترام به همسران رسول خدا واجب ولازم است. (چه برسد به توهین وفحش که توهین به هرمسلمی ممنوع است.)
برای انکه مقصود ایه مشخص شود، به توضیحی هرچند اجمالی پیرامون عبارت مختص به همسران رسول میپردازم و سپس کلمات برخی از علما را به عنوان تایید می اورم هرچند اگر این برداشت مورد تایید سلف نبودنباید ترس غلبه کند چرا که مولایم فرمود: "لاتستوحشوا فی طریق الهدی لقلۀ اهله" نهج البلاغه خطبه201
درایه ششم سوره مبارکه احزاب چنین امده است: " النبی اولی بالمومنین من انفسهم وازواجه امهاتهم .."
ازان رو که درعبارت "ازواجه امهاتهم" بدون درنظر گرفتن هرگونه قیدی ، همسران رسول خدا را امهات المومنین میخواند واز ان سو که معنای حقیقی ونسبی مادردرانها معناندارد ؛ می توان گفت کریمه درصدد انست که همسران پیامبر را ادعائا وتنزیلا در مرتبه مادران قرار دهد ودرنتیجه تمامی احکام مادران را برای انها ثابت کند.
به بیان فنی این جمله با توسعه مدلول امهات ، برادله احکام متعلق به مادران حاکم است مانندحکومت الطواف صلوة بر احکام صلوة وچون مقدار توسعه وتضییق موضوع متوقف بر مقدار توسعه وتضییق دلیل حاکم است ودلیل حاکم که ازواجه امهاتهم است ؛ امهات را توسعه ای مطلق وبدون قید داده است.
نتیجتا تمامی احکام مادران از قبیل وجوب احترام ومصاحبت نیکو دردنیا برای انها ثابت است.
نکته
: اگربادلیل خارجی اختصاص بعض احکام را به مادران دانستیم مانند جواز نظربه غیر
وجه وکفین در این احکام توسعه معنا ندارد همانطورکه درحکومت الطواف صلوه تمامی احکام صلوه برای
طواف ثابت نیست.
باچشم
پوشی از حکومت توسعه ای؛ قدر متیقن وظهور عرفی عبارت ان است که همسران رسول خدا
بخاطرانتساب به رسول ، انقدرلازم الاحترامند که قران انها را به سمت مادری مومنان
منصوب کرده است.
با
توجه به یقینی بودن این برداشت است که بزرگانی همچون شیخ طوسی ؛ علامه حلی؛ شهید
ثانی ؛ محقق کرکی و محدث بحرانی وعلامه طباطبائی درمعنای "ازواجه امهاتهم "وجوب احترام
وتعظیم همسران رسول خدا را ذکر کرده اند که عبارت بعضی از این بزرگان را درذیل می
اورم :
شیخ
طوسی در تبیان
میفرماید: والمعنی انهن کالامهات فی الحرمة وتحریم العقد علیهن ج8ص318
علامه
حلی در تذکره المنتهی میفرماید: ولیست الامومة هنا حقیقیة بل المراد تحریم نکاحهن
ووجوب احترامهن لافی النظر الیهن .. ص568
شهید
ثانی درمسالک الافهام می فرماید: لان ذلک وقع علی وجه المجاز لا الحقیقه کنایةعن
تحریم نکاحهن ووجوب احترامهن ج7ص81
محقق
کرکی جامع المقاصد ج12ص64 ومحدث بحرانی حدائق ج23ص105
علامه طباطبائی درالمیزان می فرماید: قوله ازواجه امهاتهم جعل تشریعی ای انهن بمنزلة امهاتهم فی وجوب تعظیمهن وحرمة نکاحهن بعد النبی ج16ص277
قابل توجه انکه : زوجه نبی بودن وبه دیگرسخن انتساب به رسول خدا وصفی است که برای فعلی شدن احکام مادران نسبت به همسران رسول خدا موضوعیت داردونه انکه وصف مادری مومنین ، برای ذات انها ثابت باشد، لذا این فقره برای انها از ان جهت که امهات المومنین هستند فضیلتی اخروی ثابت نمیکند بلکه تکلیف انها را به علت انتساب به رسول دوچندان میکند لذا قران خطاب به همسران رسول میگوید: شما همانند دیگر زنان نیستید گناهتان دوبرابروثوابتان دوبرابر است(ایه 30-31 و32 سوره احزاب)
بدینسان، وجوب احترام انها به علت انتساب به رسول،با عدم اطاعت ودوری جستن از رفتار اشتباه انها وحتا خودانها ؛ منافاتی ندارد .
